به نقل از «مهر»

سکولاریسم و عرفی گرایی/دین یکی از محورهای وفاق و اتحاد آحاد مردم

تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۷۲۱۶۵

به گزارش خبرگزاری مهر، فریبا پروینیان، پژوهشگر حوزه زن و خانواده طی یادداشتی با عنوان سکولاریسم و عرفی گرایی اظهارداشت: سکولاریسم؛ نسخه تحمیلی غرب برای ورود به جوامع اسلامی است. سکولاریسم پدیده و جریانی است که خاستگاه غربی دارد، ولی می‌توان امروزه از آن به عنوان یک پدیده جهان شمول نام برد که غرب به جوامع دیگر نیز سرایت کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سکولاریسم خود را منعطف نشان داده و در هر جامعه‌ای، بومی شده و رنگ و بوی خاصی به خود گرفته است.

جامعه دینی ایران در برخورد با سکولاریسم، معنای جدیدی به آن بخشیده و از طرفی، خود نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. هرچند که انقلاب اسلامی مانعی جدّی برای این آسیب دینی بوده است؛ ولی جریان سکولاریسم در مواجهه با انقلاب اسلامی ایران و رویکردهای دینی جامعه‌ی ایرانی، تغییر ماهیت داده، شاهد بروز شکل جدیدی از سکولار شدن در کشورمان هستیم. مقام معظم رهبری برای مواجهه با آن فرمودند؛ سکولاریسم را در ایران می‌توان به معنای «عرفی شدن» و «دنیوی شدن» دین دانست.

در این معنا، دین با سنت و عرف جامعه تطبیق داده می‌شود و نه عرف با دین. جایگاه دین در نزد افراد تنزل پیدا کرده، معانی و مفاهیم موجود در دین باز تعریف می‌شوند. امروزه لذت طلبی و بهره‌برداری هر چه بیشتر از طبیعت و مواهب دنیوی، به یک ارزش برای انسان‌ها تبدیل شده و جوامع سعی دارند تا این لذت طلبی را در ساختارهای خود وارد کنند.

«عرفی شدن و دنیوی شدن»، همان مفهومی است که در پی مظاهر و مصادیق آن در جامعه دینی ایران هستیم. بازتعریف مفاهیم بر اساس برداشت‌های شخصی و نیازهای خود؛ در امر دینی اتفاق می‌افتد و موجب دگرگونی مفاهیم می‌شود. این مفاهیم جدید زندگی افراد را شکل می‌دهند. مفاهیمی که به دلیل سادگی و وجه لذت طلبی‌شان خیلی زود خود را ترویج می‌دهند. وقتی سبک زندگی ما به سمت عرفی شدن پیش می‌رود در حقیقت به سوی سکولار شدن پیش می‌رود.

عرفی شدن دین، خود را در انتخابی شدن دین نشان می‌دهد. دین به عنوان یک بسته در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه افراد بر اساس منافع و حتی صلاحدید خود، دین را انتخاب می‌کنند. وقتی دین انتخابی شود، حوزه استفاده از آن محدود شده و وجه شخصی به خود می‌گیرد. در این زمان است که سکولاریسم خود را به طور خاص نشان می‌دهد.

بی‌حجاب و بدپوششی زن مسلمان نمود کامل سکولار شدن دینی است. متأسفانه برخی نخبگان و تحصیل کردگان و افرادی که خود را صاحب اندیشه دینی می‌دانند مسأله عرفی شدن بی‌حجابی در جامعه اسلامی را مطرح می‌کنند و یا خود را مدافع «بی‌حجابی» به عنوان یک خواسته متعارف می‌دانند. و معتقدند «مرزها و خطوط قرمز عرفی و اجتماعی را باید به تعاملات اجتماعی مردم سپرد!.» و در این رابطه به «وفاق اجتماعی» تمسک می‌جویند.

این در حالیست که دین به عنوان «ریسمان الهی» یکی از محورهای وفاق و اتحاد آحاد مردم است. حضرت علی علیه‌السلام زمان بعث پیامبر ص را شرایطی معرفی می‌کند که مردم دچار فتنه بودند، رشته دین در فتنه‌ها گسسته بود، خاموشی و کوری همه‌ی آنان را فرا گرفته بود و خداوند آن حضرت را با دینی روشن و نشانه‌ای آشکار فرستاد. این یک حقیقت است که همه‌ی مورخان و تحلیلگران و جامعه شناسان هم بر آن تأکید دارند که عنصر «دین» مهمترین و قوی‌ترین و فراگیرترین عاملی است که در میان مردم وفاق و انسجام پدید می‌آورد واین همدلی، همان باورهای درونی و عقاید قلبی می‌باشد که بهتر از عنصر زبان، نژاد منطقه و سرزمین، افراد را به وفاق فرا می‌خواند.

در این راستا قرآن به عنوان یک اساس‌نامه، کتاب خداست و مقبول همه‌ی مسلمانان است و در عقیده‌ی به اینکه دارای قداست و به عنوان حجت و معیار می‌باشد؛ همه مشترک‌اند و اگر همگان به حکم این کتاب مشترک و داوری آن گردن نهند، اختلافات برچیده می‌شود و وفاق اجتماعی سایه گستر می‌شود.

حجاب در قرآن حکم الهی است؛ از دیدگاه قرآن کریم، فطرت انسان از عریانی گریزان است. این نکته را نباید فراموش کرد هماهنگی احکام خدا با نیازهای فطری انسان یکی از مهمترین اصول در عمل به احکام الهی است.

حضرت علی علیه‌السلام قرآن را مبنا و معیار به هم پیوستن امت اسلامی دانسته و برای کسانی که می‌خواهند هدایت بیابند و از جامعه اسلامی فاصله نگیرند؛ پیشوا و رهبر معرفی کرده‌است. «مردم بر جدایی هم داستان شدند و از جماعت گسستند، گویی آنان پیشوای قرآن‌اند نه قرآن پیشوای آنان…» (خطبه ۱۴۷). این سخن حضرت علی علیه‌السلام امروز در مواجهه با مسأله حجاب کاملاً مشهود است افرادی که «بی‌حجابی» را در جامعه دینی و اسلامی خواسته‌ای متعارف قلمداد می‌کنند و گردن نهادن به آن را در جامعه الهی عامل «وفاق اجتماعی» می‌دانند.

این در حالی است که دین تنها توافق اجتماعی ماندگار است. مذهب اندیشه‌ای است که قادر به جلب تعهد افراد و در عین حال محور نظام فرهنگی است. تحقیقات ماکس وبر در جامعه‌شناسی ادیان نیز نشان داده است که حتی تمدن امروز که با انقلاب تکنولوژی تحقق یافته، عرصه تعیین خویش را در یک «وفاق جمعی دینی» یافته است.

آگوست کنت که او را بنیان‌گذار جامعه شناسی امروزی می‌دانند، پی برد که دین، وحدت بخش و قوام‌بخش ارزش‌ها و هنجارهای مشترک است؛ زیرا در غیر این صورت، خواسته‌های فردی سبب از هم گسیختگی خواهد شد. وی می‌گوید: «دین به انسان‌ها اجازه می‌دهد تا بر امیال خودخواهانه فایق آیند و به خاطر عشق به هم‌نوعان خود، فراتر از خودپرستی‌ها عمل کنند. دین همان شیرازه نیرومندی است که افراد جامعه را با یک کیش و نظام عقیدتی مشترک به همدیگر پیوند می‌دهد. دین، سنگ بنای سامان اجتماعی است و برای مشروع ساختن فرمان‌های حکومت، اجتناب ناپذیراست. هیچ قدرت دنیوی نیست که بدون پشتیبانی یک قدرت معنوی دوام آورد.

کد خبر 5862758

منبع: مهر

کلیدواژه: مقام معظم رهبری زنان خانواده حجاب و عفاف اربعین حسینی قوه قضاییه هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تهران امداد رسانی اربعین 1402 سازمان هواشناسی موزه آتش سوزی وضعیت جوی کشور خانواده دستگیری پلیس راهور دیوان عدالت اداری عنوان یک عرفی شدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۷۲۱۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آسیب‌شناسی استفاده از فضای مجازی در نظام تبلیغی‌رسانه‌ای مساجد

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، مسجد اولین نهاد و جایگاه  قضاوت، محل عبادت، علم و دانش، علما، مفسران و پایگاه تبلیغاتی اسلام است که حرمت بالایی دارد.

یوسف خجیر (عضو هیئت‌علمی گروه ارتباطات) در مقاله‌ای با عنوان «آسیب‌‌شناسی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در نظام تبلیغی‌رسانه‌ای مساجد کشور» به این موضوع می‌پردازد که فرق اساسی بین نهاد و سازمان آن است که نهادها در پیش‌برد تغیرات جامعه و کارکرد آن به وجود می‌آیند و فرد، مقام یا دولت در پیدایش آن دخیل نیستند.

در این مقاله آمده است که هویت یکی از مسائل مهم در جامعه است که در فرآیند گروهی حاصل می شود و این رسانه‌ها هستند که فرایند گروهی را تشکیل می‌دهند و باید گفت مسجد نیز یک رسانه جمعی است که برای رسیدن به کارکردهای خود و رساندن پیام خود، نیاز به ابزار های متنوع و مناسبی دارد که یکی از آنها شبکه‌سازی است که یک نیاز ضروری است.

به زعم این پژوهشگر هدف این پژوهش شناسایی نقاط چهارگانه قوّت، ضعف، فرصت و تهدید شبکه‌های اجتماعی برای مساجد و ارائۀ راهبرد استفادۀ بهینه از این شبکه‌ها برای ارتقای فعالیت‌های تبلیغی و رسانه‌ای مساجد کشور است. چهارچوب نظری این پژوهش سازمان شبکه‌ای‌ شده بری ولمن (Barry Wellman)  برگرفته از کلان‌ نظریه جامعه شبکه‌ای‌ شده اوست.

مساجد برای رسیدن به کارکردهای خود و رساندن پیام خود، نیاز به ابزار های متنوع و مناسبی دارد که یکی از آنها شبکه‌سازی است که یک نیاز ضروری است

خجیر در این مقاله می‌نویسد: روش این پژوهش آمیخته کیفی کمّی است. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمّی از روش تجزیه‌ و‌ تحلیل راهبردی یا سوات به‌عنوان روش آینده‌پژوهی استفاده شده است. در روش نخست، جامعۀ آماری نخبگان دانشگاهی و خبرگان حوزه شبکه‌های اجتماعی فعال در امور دینی و مساجد هستند که از بین آنها نمونه به روش هدفمند با معیار تدریس و تألیف بیش از پنج سال در حوزۀ رسانه‌های جدید و دین و فعالیت مستمر اجرایی در بخش امور دینی و مساجد و آشنایی کامل با فضای شبکه‌ها انتخاب شده است.

* نقاط ضعف و قوت فضای مجازی در امور مساجد

به گفته این پژوهشگر یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که انتشار اخبار و تقویت شبکه‌سازی بین مسئولان مساجد و شهروندان و بسیج‌سازی جزء قوّت‌های مهم؛ هم‌بستگی اجتماعی کاذب و درگیر شدن مسئولان مساجد و مردم در فضای مجازی و انتشار اخبار جعلی جزء ضعف‌های مهم؛ اقناع شبکه‌ای دین و جهانی شدن فعالیت‌های مساجد و تنوع و تعدد مخاطبان مساجد جزء فرصت‌ها؛ و ترویج خرافات دینی توسط مغرضان و اعتیاد مجازی فعالان امور مساجد و تضعیف خانوادۀ ایرانی‌اسلامی جزء نقاط تهدید است.

هماهنگی بین سازمان‌های متولی تولید محتوا، نرم‌افزار با مختصات ارزش‌های اسلامی‌ایرانی کشور و همکاری چندجانبۀ همه ذی‌نفعان ازجمله سیاست‌گذاران، دولت، سازمان‌های نظارتی و ... این حوزه باید به‌عنوان راهبرد مرجح مدّ نظر قرار گیرد

به زعم خجیر مهم‌ترین راهبرد طراحی و تولید و راه‌اندازی شبکۀ اجتماعی بومی توسط دولت برای تولید محتوای فرهنگی و دینی و تربیتی مناسب از سوی فعالان مساجد و برنامه‌ریزی نهاد‌های دولتی و غیردولتی دینی برای تولید و انتشار محتوای دینی در این شبکه‌ها است.

همچنین یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هماهنگی بین سازمان‌های متولی تولید محتوا و نرم‌افزار و ایجاد محتوا با مختصات ارزش‌های اسلامی‌ایرانی و ارائۀ خدمات ارتباطی مبتنی بر ارزش‌های فرهنگی و دینی کشور و همکاری چندجانبۀ همه ذی‌نفعان ازجمله سیاست‌گذاران، دولت، سازمان‌های نظارتی، بخش خصوصی و سایر دست‌اندرکاران این حوزه باید به‌عنوان راهبرد مرجح مدّ نظر قرار گیرد.  

 در یک جمع‌بندی کلی باتوجه به یافته‌های این پژوهش، بین آزادی طرح مطلب در شبکه‌های مجازی اجتماعی و احراز جایگاه حوزه عمومی توسط این شبکه ها ارتباط معنی دار وجود دارد. آزادی طرح مطلب در شبکه‌های اجتماعی مجازی بر تغییر حوزه عمومی از مسجد به شبکه‌های اجتماعی مجازی تأثیر مثبت و معنی دار دارد.

در پایان لازم به ذکر است که بین رابطه دسترسی آسان و غیر مکان‌مند و غیر زمان‌مند بودن شبکه‌های مجازی و احراز جایگاه حوزه عمومی توسط این شبکه‌ها ارتباط معنی دار وجود دارد، در نتیجه دسترسی آسان به شبکه‌های مجازی بر تغییر حوزه عمومی از مسجد به شبکه‌های اجتماعی مجازی تأثیر گذار است.

 

 

انتهای پیام/